مصرف مواد غذایی ناسالم و داشتن عادت‌های غذایی، جسمی و روانی بد، به مرور زمان منجر به آسیب رسیدن به بخش‌هایی از مغز می‌شوند. این روند چنان کند و خاموش پیش می‌رود که در روند معمول زندگی، کمتر متوجه آن می‌شویم، اما اثرات آن بر زندگی ما، مخرب و متاسفانه پایدار هستند.

برای پیشگیری از این آسیب‌ها و روشن کردن مسیر در جهتی مثبت و موثر برای بهبود سلامت و عملکرد مغز، تکنیک‌ها و روش‌های بسیاری از جانب متخصصین پیشنهاد شده است. در این مقاله کوتاه، به سه نکته موثر اشاره شده که شما را به مطالعه آنها توصیه می‌کنیم.

هفت ساعت خواب در شبانه روز

بدن ما در طول یک شبانه روز به طور متوسط به هفت ساعت خواب نیاز دارد. توجه داشته باشید که خواب بیش از حد می‌تواند به اندازه کم‌خوابی به بدن و مغز ما صدمه بزند.

محققان در بوستون، در تحقیقی ۲۰ ساله بر روی ۱۵ هزار نفر، دریافتند خوابیدن دو ساعت بیشتر یا کمتر از ۷ ساعت در شبانه روز، عمر مغز را تا دو سال کاهش می‌دهد. این نتیجه با کمک تست‌های حافظه از افراد مورد مطالعه انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان داد عمر مغز افرادی که طبق عادت بیش از دو ساعت فراتر از زمان متوسط خواب، استراحت می‌کردند، تا دو سال کمتر از سایر افراد بوده است.

غرغره کردن لیموناد

نتایج یک تحقیق نشان داده است مایعات شیرین به مغز ما در تصمیم‌گیری‌ها انرژی مضاعف می‌دهد. اما در مقابل، باید اشاره کنیم که شما مجبور نیستید به منظور بهبود فرآیند تصمیم‌گیری، مصرف انواع شربت را به عادت تبدیل کنید. تحقیقاتی در دانشگاه جورجیا نشان داده است دانش‌آموزانی که در دوره امتحانات، مایعات شیرینی همچون لیموناد را نوشیده بودند، نتایج بهتری در امتحانات گرفته‌اند. پروفسور لئونارد مارتین، از محققین این پروژه معتقد است که شکر موجود در این مایعات به افزایش انرژی و توان ذهنی کمک می‌کند. البته این تاثیر تنها با غرغره کردن این مایعات نیز حاصل می‌شود و نیازی به قورت دادن این حجم از شکر نیست.

مصرف کمتر کره و چربی‌های مشابه

چربی‌هایی مانند روغن باقیمانده در پاپ‌کرن و چربی موجود در شکلات ریخته شده روی پیراشکی یا دونات، مشابه هستند. این نوع چربی، حاوی مقادیر زیادی کلسترول بد (LDL) و مواد شیمیایی مخرب برای مغز است. نتایج تحقیقی در دانشگاه مینه‌سوتا ثابت کرده است که این نوع چربی، به طور مشخص جایگزین توده‌های پروتئین در مغز شده و از عوامل بروز بیماری آلزایمر است.

‎‎‎•••

نکات و تکنیک‌های فوق به طور مشخص خواب کافی، اثرات مایعات شیرین و کاهش مصرف چربی‌های غیرمفید را برای بهبود عملکرد و عمر مغز توصیه می‌کند. توجه داشته باشید که سلامت مغز، در نهایت به سلامت بدن و افزایش عمر افراد کمک شایانی می‌کند.

کنجکاو باشید

کنجکاو بودن بهترین راه رسیدن به یک بینش صحیح است. افرادی که ذهن خلاق داشته باشند، هیچگاه نسبت به محیط و پیشامدها بی‌تفاوت نیستند و ذهنشان درگیر علت و عوامل این پدیده‌هاست. پس دستیابی به بینش و ادراک، هیچگاه از ذهن منفعل و بی‌علاقه به یادگیری برنمی‌خیزد.

خیالپردازی کنید

در بررسی‌های روانشناختی انجام شده در سال ۲۰۱۲، نتایج حاکی از آن است که خیالپردازی منجر به فعال شدن مغز می‌شود. اغلب اوقات، راه حل‌ها و ایده‌های جدید در ذهن‌های سرگردان و خیالباف خطور می‌کنند.
اوقات فراغت خود را تنها با گوش دادن به موسیقی، پادکست و … پر نکنید، برخی اوقات فضای خالی خود را با خیالپردازی پر کنید.

‌‌موضوعات را با هم تطبیق دهید

انسان‌ها معمولا از انطباق دادن موضوعات بدلیل بی‌اهمیت بودن و یا شنیدن نظرات دیگران، چشم‌پوشی می‌کنند. اما با منطبق کردن موضوعات می‌توان به ارتباطات شگرفی دست یافت. اگر افرادی بر صحیح بودن مسئله‌ای هم عقیده هستند، تا زمانی که خود، آن مسئله را بر اساس مفروضات موجود تطبیق نداده‌اید، به درست بودن آن اطمینان نداشته باشید.

بر روی تضادها دقیق شوید

در حالی‌که حس کنجکاوی، تعجب برانگیز است؛ تضاد نیز شک برانگیز خواهد بود. هنگامی که به درستی موضوعی شک کنیم، ذهن ما درگیر آن خواهد شد و تا به نتیجه درست نرسیم، ذهن ما نیز آسوده نخواهد شد. پس با دقیق‌شدن بر روی موضوعات و پی‌بردن به دلیل تناقضات، می‌توان به بینش صحیح رسید.

با تفکر خود قدم بردارید

برخی از افراد هنگامی که تحت فشار قرار گیرند، بهتر عمل می‌کنند. موقعیت‌های حیاتی، به انسان می‌آموزند تا چگونه همزمان فکر کنند و افکارشان را عملی سازند. حتی ممکن است در برخی موارد، افراد راههای غیر معمولی را انتخاب کنند ولی به نتیجه دلخواه برسند. همانند استادان شطرنج که با حرکاتی که ممکن است بنظر هوشمندانه نرسند، حریف را در چند حرکت کیش و مات کنند.

مشکل بسیاری از سازمان‌ها هم همین است که تحت فشار نیستند تا بهتر عمل کنند، بلکه با خیال راحت و با این تفکر که همیشه پای برجا هستند و زمان دارند، عمل می‌کنند.

۱۴- زندگی را ساده بگیرید: سخت نگیرید. افرادی که زندگی را ساده می گیرند، لذت بیشتری از زندگی شان می برند. وسایل و وظایف کمتر تا زندگی را برای تان لذت بخش تر می کند.

۱۵- آنچه دارید را بپذیرید: مشکل بسیاری از افراد است که اغلب فکر می کنند خوشحالی زمانی به دست می آید که حتماً به مقاصد خاص و مهمی که در ذهن دارند دست یابند. مثل رسیدن به شغل مناسب و خانه ای که در رویاهای شان ساخته اند. متأسفانه رسیدن به این رویاها مدت زمان زیادی طول می کشد و زمانی که به آن می رسید احتمالاً رویاهایتان تغییر یافته و رویاهای جدیدی در سر دارید، پس آنطور که باید از آن لذت نخواهید برد. به جای آن سعی کنید از آنچه که هستید و چیزهایی که دارید لذت ببرید. برای انجام این کار به جای مقایسه خود با افرادی که از شما بالاترند، خودتان را با کسانی که زندگی سختی دارند و با آن در حال مبارزه هستند، مقایسه کنید. این مقایسه منجر به درک بیشتر حس خوشبختی و احساس شادمانی از وضع فعلی تان می شود.

۱۶- سرنوشت خود را پیش بینی کنید: سرنوشت شما چگونه خواهد بود؟ در آینده چه کارهایی انجام خواهید داد و زندگی شما را به کجا می برد؟ با روز و شب خود چه می کنید؟ سعی کنید تصویر ذهنی واضحی از آینده تصور کنید و آنرا جایی یادداشت کنید. حال یک قدم جلوتر روید و سعی کنید آنرا به حقیقت تبدیل کنید و راههای مختلف را برای رسیدن به آن امتحان کنید.

۱۷- اهداف بلند مدت تعیین کنید: چشم انداز شما از آینده باعث می شود که برای خود اهدافی بلند مدت مشخص کنید. از میان اهدافی که در سر دارید یکی را به دلخواه انتخاب کنید و تمام تمرکز خود را بر روی آن بگذارید. سعی کنید طی یک سال آینده به آن دست یابید. سپس جهت پیش برد اهداف بلند مدت، اهداف میان مدت برای خود تعیین کرده و تلاش کنید در چند ماه آینده به آن برسید. حال مشخص کنید که برای رسیدن به اهداف میان مدت در این هفته و در این روز چه خواهید کرد. در هر زمان فقط بر روی یک موضوع تمرکز کنید و سعی کنید به آن برسید و سپس به موضوع بعدی بپردازید.

۱۸- اهداف خود را مرور کنید: تعیین هدف بسیار حائز اهمیت است. اما در واقع کلید رسیدن به آن، بازنگری و نقد ماهانه و یا هفتگی، و برداشتن گامهایی برای تبدیل آن به واقعیت است. بنابراین سعی کنید مرتباً آنها را مرور کنید.

۱۹- ماموریت زندگی: این نکته، مرتبط با پیش بینی سرنوشت اما متفاوت با آن است. فکر کردن به اینکه زمانی که مُردید چگونه از شما یاد می شود خیلی مهم است. پس می توانید زندگی را به گونه ای ادامه دهید که به چیزی که می خواهید منجر شود. تلاش کنید که با هدف زندگی کنید و هر روز را با آن هدف شروع کنید.

۲۰- وظایف مهم خود را به صورت هفتگی و روزانه طرح ریزی کنید: با انتخاب سه مورد از مهمترین کارهایی که در یک روز قرار است انجام دهید برای خود هدف روزانه مشخص کنید و آنها را در اولویت قرار دهید. جهت رسیدن به نتیجه بهتر همین کار را برای یک هفته انجام دهید. بزرگترین کارهایی که در این هفته می خواهید انجام دهید را انتخاب و برای آنها برنامه ریزی کنید.

۲۱- حفظ تمرکز: یکی از مهمترین کلیدهای رسیدن به هدف، حفظ تمرکز بر روی آن است. انجام اینکار بسیار حائز اهمیت است که در یک زمان فقط یک هدف را دنبال کنید. اگر شما مرتباً هدفتان را به خودتان یادآوری کنید تمرکز خود را از دست نخواهید داد. پوستری از هدف فعلی خود تهیه کنید و آنرا پرینت بگیرید و در معرض دید قرار دهید یا برای خود ایمیل یادآوری بفرستید. به هر حال راهی را برای حفظ تمرکز پیدا کنید. آن زمان است که به عینه شاهد رسیدن به هدفتان خواهید بود.

۲۲- از سفرتان لذت ببرید: هدفها حائز اهمیت اند اما نه به بهای از دست دادن شادی کنونی. این مسئله که شما بتوانید از سفرتان لذت ببرید خیلی مهم است. فراموش کردن این نکته ریز و مهم بسیار آسان است. پس سعی کنید مرتب آنرا به خودتان گوشزد کنید.

۲۳- یک برنامه روتین برای صبح و بعد از ظهر ایجاد کنید: این موضوع برای نظم دادن به فعالیت های روزانه از اهمیت بسیاری برخوردار است. کلیه اهداف تان را مشخص کنید و سپس وارد بخش مدیریت اهداف شوید. خود را برای یک شروع تازه آماده کنید. برای مثال در یک بعد از ظهر نه تنها می توانید به استراحت و رفع خستگی یک روز طولانی بپردازید، بلکه می توانید به اینکه روزتان را چگونه گذرانده اید فکر کنید. بدین ترتیب می توانید خود را برای روز بعد آماده کنید تا چگونگی شروع آن، برای تان گیج کننده نباشد. همچنین، یک صبح روتین راه بسیار مناسبی برای خوش آمد گویی به روز است. زمانی است برای ورزش کردن، مدیتیشن، تفکر آرام، نوشتن و کارهای دیگر.

۲۴- روابط دوستانه خود را توسعه بخشید: اینکه شما دوستان خاصی برای خود داشته باشید فوق العاده است ولی روابط صمیمانه می تواند با هر کسی در اطرافتان بوجود بیاید. گذراندن زمان با اشخاصی که می شناسید، به ایجاد و گسترش رابطه صمیمانه تر شما کمک می کند. اما اگر این کار را انجام نداده اید نا امید نشوید. این عمل لزوماً نباید از سوی شما باشد. رابطه صمیمانه می تواند از سوی دوستان، سایر اعضای خانواده، فرزند، هم اتاقی، همکلاسی و همکاران نیز گسترش یابد. هر شخصی که ما ملاقات می کنیم بشری است با خواسته های مشابه ما، خواسته هایی مانند خوراک، پوشاک، سرپناه، نیاز به شاد بودن و ایجاد روابط صمیمانه با دیگران. سعی کنید موضوعات مشترک بین خودتان را پیدا کنید؛ گشاده رو و صادق باشید؛ اطلاعات بیشتری از یکدیگر بدست آورید؛ یکدیگر را بیشتر بشناسید و به هم عشق بورزید.

۲۵- پرداخت و حذف بدهی های مالی: این عمل راه بزرگی برای کاهش استرس و ایجاد امنیت بیشتر است. اگر با بدهی کارتهای اعتباری خود مشکل دارید و هزینه ها بر شما فشار می آورد، پیشنهاد می کنم از شر کارت های اعتباری خود خلاص شوید. ممکن است چندین سال طول بکشد ولی شما را از شر بدهی ها خلاص می کند و خاطرتان آسوده می شود.

۲۶- از کوچکترین لحظات خوشتان لذت ببرید: شما می توانید این خوشی ها را در هر جایی پیدا کنید. غذا، غروب آفتاب، ماسه ای که در ساحل دریا بین انگشتانتان می رود، چمن تازه کوتاه شده، بازی با فرزندتان، یک کتاب خوب، یک تخت گرم و نرم، رقصیدن در باران و موسیقی مورد علاقه تان. شما احتمالاً می توانید یک لیست ۲۰ موردی از مواردی که برایتان لذت بخش است را تهیه کنید و این لذتهای کوچک را در روزتان پخش کنید. بدین صورت زندگی بهتری خواهید داشت.

دوست‌های واقعی همیشه در زمان نیاز همیار دوستان خود هستند. اما گاهی اوقات مجبور می‌شویم به انتظارات یا خواسته‌های دوستان خود «نه» بگوییم! در اینصورت چگونه می‌توانیم پاسخ منفی خود را به شکلی بیان کنیم که علاوه بر احترام متقابل، پایه‌های دوستی‌مان را نلرزانیم؟

برای نمونه، فرض کنید دوستی از ما بخواهد در یک تقلب بیمه‌ای به او کمک کنیم. او به هر دلیلی به پولی که می‌تواند با روش خودش از بیمه دریافت کند نیازمند است و از ما انتظار دارد به او در بدست آوردن آن پول یاری رسانیم. احتمالاً اغلب شما در چنین شرایطی گیر کرده‌اید که علاوه بر اینکه می‌خواهید به دوست خود کمک کنید، به درگیر شدن در یک مشکل حقوقی نیز تمایلی ندارید. پس چگونه باید از شر قضیه خلاص شوید و دوستی خود را نیز حفظ کنید؟ چگونه باید «نه» بگویید و دوستی را پابرجا نگه دارید؟

پیش از این با روش‌های مختلف «نه» گفتن تا حدود زیادی آشنا شده‌اید، اما با دنبال کردن اصولی که در ادامه می‌خوانید، می‌توانید خودتان و دوستی‌تان را از شرایط مشابهی که دوستان‌تان عاملش هستند، محفوظ نگه دارید:

۱- مطمئن باشید کار درست را انجام می‌دهید. کژفهمی یا سوء تفاهم‌ها چندان عادی نیست؛ یک واژه یا عبارت، ممکن است از سمت افراد مختلف در شرایط متفاوت، با معانی مختلفی برداشت شود. دقت کنید که دوستتان دقیقاً چه درخواستی از شما دارد. توجه داشته باشید که انتظار او دقیقاً چیست و مطمئن شوید منظورش را فهمیده‌اید.

۲- مشکلات را از دوستی دور نگه دارید. اکنون به طور دقیق از خواسته نابجای دوستتان آگاه شده و مطمئن هستید که رغبت یا آمادگی کافی را برای انجام آن ندارید؛ اما نکته اینجاست که شما هنوز هم دوست او هستید. با این حال مراقب باشید که مشکل و رفاقت دو مبحث جداگانه هستند و نباید همزمان در بحث داخل شوند.

۳- در مورد خودتان حرف بزنید، نه در مورد دوستتان. برای مثال در خصوص مثال بیمه، خودتان را جای دوستتان بگذارید و بحث را به این شکل پیش ببرید: «اگر بحث حقوقی و قانونی‌اش را هم کنار گذاریم، برای من مایه خجالت است که از ‘دوستم’ در انجام یک ‘تقلب بیمه‌ای’ یاری بخواهم! حتی اگر چنین درخواستی از جانب دوستم هم قبول شود می‌تواند باعث از بین رفتن رفاقت‌مان شود.»
از به کار بردن عباراتی مانند «اگر مشکل مالی داری، می‌توانم به تو پول قرض دهم..» و موارد مشابه به شدت خودداری کنید. چون ممکن است از سمت دوست عزیز، مورد قضاوت و شماتت قرار گیرید.

۴- صریح، محکم و محترمانه بگویید «نه». نباید سست عنصری نشان دهید. دوست شما مستقیماً از شما درخواستی کرده که باید محکم و مستقیم جوابش را بدهید. پس اگر واقعاً نمی‌توانید در ازای درخواست نابجای دوستتان کمکی به بکنید، صریح و واضح به او بگویید «نه». مطمئن باشید دوستتان متوجه انتظار بیش از حدش می‌شود و دلگیری احتمالی او نشان از عکس‌العملی بچگانه خواهد بود.

۵- به دنبال نیاز اساسی دوست خود باشید. دوست شما واقعاً چه می‌خواهد که برای کمک به سراغ شما آمده است؟ با این فرض که دوست شما برای انجام یک تقلب بیمه‌ای نزد شما آمده، مشخص است که ‘پول’، نیاز اصلی دوست‌تان است.

۶- جواب مثبت را به موارد دیگر دهید. بهتر است دوستتان را در مسیری دیگر که فکر می‌کنید منطقی‌تر است، یاری دهید. حماقت و تنبلی را کنار بگذارید. رفاقت شما در خطر است. حتی اگر واقعاً نمی‌توانید کمکی به دوست خود بکنید، نشان دهید رفاقت‌تان با او برای شما مهم است. پس بی‌ریا و تا جایی که می‌توانید دوستتان را در سایر موارد یاری دهید.